UXUI: ครึ่งแรกของคำที่มักมาคู่กัน UX คืออะไร?

October 9, 2024

UXUI: ครึ่งแรกของคำที่มักมาคู่กัน UX คืออะไร?

หากต้องเลือกระหว่างใช้งาน “แอปพลิเคชันที่ดูทันสมัย สวยงามดึงดูดสายตา แต่รูปแบบการใช้งานเข้าใจยาก ชวนให้สับสน อีกทั้งยังมีข้อความแสดงความผิดพลาดที่ไม่ได้ช่วยแก้ปัญหา” หรือใช้งาน “เว็บไซต์ที่มีเพียงข้อความ ที่สามารถให้ข้อมูลที่ชัดเจนและค้นหาข้อมูลต่าง ๆ ได้อย่างไม่มีอะไรติดขัด แต่กลับไม่มีรูปลักษณ์หรือการจัดแต่งที่สวยงามน่าดึงดูด” คุณจะเลือกใช้งานสิ่งไหน? เลือกตัวเลือกแรกที่มีความสวยงามแต่อาจต้องอดทนกับระบบที่ชวนสับสนและน่าหงุดหงิด หรือตัวเลือกที่สองที่ดูล้าสมัย ไม่ดึงดูดใจแต่สามารถใช้งานได้อย่างดี 

ในยุคสมัยที่เว็บไซต์และแอปพลิเคชันต่าง ๆ ถูกสร้างและพัฒนาอย่างไม่หยุดพัก ตัวเลือกในการใช้งานของผู้ใช้มีความหลากหลายมากยิ่งขึ้น ไม่ว่าใครก็คงจะเลือกใช้งานเว็บไซต์หรือแอปพลิเคชันที่มีพร้อมทั้งความสะดวกในการใช้งานและความสวยงามดึงดูดสายตาก่อนเป็นอันดับแรก ดังนั้นการพัฒนาแอปพลิเคชันหรือเว็บไซต์ให้มีประสิทธิภาพเพื่อเป็นตัวเลือกอันดับต้น ๆ ของผู้ใช้ ก็เป็นหนึ่งในสิ่งที่ควรกระทำของผู้พัฒนา

บางท่านอาจจะสามารถเดาได้ตั้งแต่ตอนต้นของบทความเมื่อเห็นถึงตัวเลือกของแอปพลิเคชันและเว็บไซต์ที่มีให้เลือกแล้วว่าบทความนี้จะต้องเป็นบทความที่เกี่ยวข้องกับ UXUI อย่างแน่นอน เพราะตัวเลือกที่ให้เลือกในตอนต้นทั้งสองนั้นคือตัวอย่างที่ระบุถึงปัญหาของ UX และ UI อย่างชัดเจน ตามลำดับ

แต่แท้จริงแล้วในบทความนี้พวกเรา Foxbith จะทำการอธิบายเพียงแค่ครึ่งแรกของคำที่มักจะมาคู่กัน UXUI อย่าง UX หรือ User Experience ก่อนเพียงแค่ส่วนเดียว ส่วนเนื้อหาครึ่งหลังที่เป็น UI, ความแตกต่างระหว่าง UX และ UI นั้นจะทำการอธิบายไว้ใน [UXUI: ครึ่งหลังของคำที่มักมาคู่กัน UI คืออะไร? เหมือนและแตกต่างจาก UX อย่างไร?]

UX, UX Design และ UX Designer คืออะไร?

User Experience หรือที่เราเรียกกันว่า UX หมายถึงประสบการณ์หรือความรู้สึกที่ผู้ใช้ได้รับเมื่อใช้ผลิตภัณฑ์ แอปพลิเคชั่น ระบบ หรือบริการต่าง ๆ ถือเป็นคำเรียกกว้าง ๆ ที่ครอบคลุมหลายสิ่ง ไม่ใช่เพียงแค่ความรู้สึกที่ผู้ใช้ได้รับขณะใช้งานสินค้าหรือบริการนั้น ๆ แต่รวมไปถึงความรู้สึกที่ผู้ใช้ได้รับในทุก ๆ กระบวนการขั้นตอนตั้งแต่ขั้นตอนแรกของการมีปฏิสัมพันธ์กับระบบไปจนถึงขั้นตอนสุดท้ายที่มีการมีปฏิสัมพันธ์ 

ซึ่ง การออกแบบ UX (UX Design) นั้นมุ่งความสนใจเพื่อสร้างผลิตภัณฑ์หรือระบบที่ผู้ใช้จะสามารถใช้งานได้ง่าย มีประสิทธิภาพและรู้สึกพึงพอใจ โดยผู้ที่มีหน้าที่ในการออกแบบดังกล่าวก็คือ UX Designer ที่รับหน้าที่วิเคราะห์ข้อมูลต่าง ๆ และดำเนินการออกแบบระบบการทำงานของระบบโดยอาจมีการร่วมงานกับ UX Researcher, UX Writer, UI Designer, Developer, Product Designer และตำแหน่งอื่น ๆ ร่วมด้วย

User Experience Honeycomb (UX Honeycomb)

User Experience Honeycomb (UX Honeycomb) คือแผนภูมิที่ถูกพัฒนาขึ้นโดย Peter Morville ในปี ค.ศ. 2004 ซึ่งเขาได้กล่าวว่าแผนภูมิรูปแบบนี้เป็นเครื่องมือที่ดีในการช่วยยกระดับการทำงาน ช่วยให้ผู้คนมองเห็นถึงลำดับความสำคัญในการสร้างเว็บไซต์หรือระบบต่าง ๆ เป็นตัวต้นแบบหรือแนวทางให้แก่การออกแบบ UX นอกจากนั้นแล้วมุมมองต่าง ๆ ของ UX Honeycomb นั้นยังสามารถทำหน้าที่เป็นกระจก ช่วยปรับเปลี่ยนมุมมองต่าง ๆ ที่ใช้ในการทำงานของเราให้สามารถคิดวิเคราะห์เกินขอบเขตรูปแบบเดิม ๆ ของเราได้อีกด้วย

UX Honeycomb

ซึ่งในแผนภูมิ UX Honeycomb นั้น Morville ได้ทำการระบุถึง 7 คุณลักษณะหรือมุมมองของ UX ที่ดีและได้ทำการอธิบายถึงแต่ละคุณลักษณะไว้ว่า

  1. มีประโยชน์ (Useful) 

  ในฐานะของผู้พัฒนา เราจะต้องกล้าถามว่าผลิตภัณฑ์หรือระบบของเรามีประโยชน์หรือไม่ และต้องรู้จักนำความสามารถต่าง ๆ ของเรามาปรับใช้เพื่อสร้างนวัตกรรมที่มีประโยชน์มากขึ้น

  1. สะดวกแก่การใช้งาน (Usable)

  ความสะดวกในการใช้งาน หรือ การใช้งานง่ายนั้นยังคงเป็นสิ่งที่สำคัญอยู่เสมอ แค่ใช้งานได้นั้นยังไม่เพียงพอ

  1. เป็นที่น่าพอใจ (Desirable)

         การทำงานออกแบบ UX จะถือว่ามีประสิทธิภาพหรือไม่ ล้วนขึ้นอยู่กับความพึงพอใจของผู้ใช้ต่อผลิตภัณฑ์หรือระบบต่าง ๆ

  1. สามารถค้นหาได้ (Findable)

  เราจะต้องออกแบบเว็บไซต์ที่สามารถนำทางได้ (navigable) และวัตถุที่สามารถระบุตำแหน่งได้ เพื่อให้ผู้ใช้สามารถค้นหาสิ่งที่ต้องการได้

  1. สามารถเข้าถึงได้ (Accessible)

  อย่างที่อาคารต่าง ๆ มีลิฟต์หรือทางลาดเพื่ออำนวยความสะดวกให้แก่ผู้พิการ เว็บไซต์หรือระบบของเราก็ควรสามารถเข้าถึงได้โดยผู้พิการด้วยเช่นกัน

  1. มีความน่าเชื่อถือ (Credible)

  ต้องออกแบบโดยเข้าใจองค์ประกอบของการออกแบบและออกแบบเว็บไซต์หรือระบบที่มีความน่าเชื่อถือต่อผู้ใช้

  1. มีคุณค่า (Valuable)

  เว็บไซต์หรือระบบที่ออกแบบจะต้องมอบคุณค่าให้แก่ผู้สนับสนุน หากเป็นองค์กรไม่แสวงหาผลกำไรจะต้องช่วยทำภารกิจต่าง ๆ ให้ก้าวหน้า แต่หากเป็นองค์กรแสวงหาผลกำไร จะต้องสนับสนุนผลกำไรและเพิ่มระดับความพึงพอใจของลูกค้า

ถึงแม้แผนภูมิ UX Honeycomb จะช่วยในการเป็นต้นแบบและระบุถึงคุณลักษณะที่ UX ควรจะมีไว้อย่างชัดเจนแล้ว แต่ลักษณะการออกแบบและการเรียงลำดับความสำคัญของคุณลักษณะต่าง ๆ ภายในเว็บไซต์หรือระบบเฉพาะหนึ่ง ๆ นั้นก็ยังคงเป็นสิ่งที่ไม่ได้มีลักษณะตายตัวและยังคงมีความแตกต่างกันไป เนื่องจากจะต้องมีการพิจารณาถึงบริบทเฉพาะต่าง ๆ ยกตัวอย่างเช่น เนื้อหา หรือกลุ่มเป้าหมายเฉพาะของเว็บไซต์หรือระบบนั้นๆ

Good UX vs Bad UX

การออกแบบ UX ที่ไม่ดี (Bad UX Design) หมายถึงการออกแบบที่ล้มเหลวในการมอบประสบการณ์ที่ดีหรือประสบการณ์เชิงบวก (positive experience) ให้แก่ผู้ใช้ในขณะที่ผู้ใช้มีการปฏิสัมพันธ์กับสินค้าหรือบริการ ซึ่งอาจเกิดขึ้นได้จากหลากหลายสาเหตุ ไม่ว่าจะเป็นการใช้เวลาโหลดข้อมูลนาน การจัดระเบียบเนื้อหาที่ไม่ดี การแสดงผลที่สับสน หรือปัญหาอื่น ๆ ที่นำไปสู่การสร้างประสบการณ์การใช้งานเชิงลบ

ในขณะที่ การออกแบบ UX ที่ดี (Good UX Design) นั้นจะนำไปสู่การสร้างประสบการณ์เชิงบวก มีลักษณะที่ใช้งานง่าย ให้ข้อมูลที่ชัดเจนและกระชับ ซึ่งเป็นผลมาจากการออกแบบโดยการคำนึงถึงความต้องการและเป้าหมายของผู้ใช้งาน

ตัวอย่างของ Good UX
ลักษณะการเปรียบเทียบรุ่นสินค้าของ Apple (Apple compare feature)

ไม่ว่าผู้ใช้จะใช้งานอุปกรณ์รูปแบบใด ไม่ว่าจะใช้งานคอมพิวเตอร์ หรือโทรศัพท์มือถือ ผู้ใช้ก็จะยังคงได้รับประสบการณ์แบบเดียวกัน หลังจากผู้ใช้ไปที่กลุ่มผลิตภัณฑ์ iPhone หรือ iPad แล้วจะมีตัวเลือก “เปรียบเทียบ iPhone/iPad ทุกรุ่น” ที่เมื่อเลือกแล้วจะนำผู้ใช้ไปยังหน้าที่แสดงการเปรียบเทียบระหว่างผลิตภัณฑ์สองถึงสามรุ่น โดยที่เราสามารถเลือกรุ่นของผลิตภัณฑ์ที่จะทำการเปรียบเทียบได้ด้วยตนเอง ซึ่งข้อมูลต่าง ๆ นั้นถูกเปรียบเทียบและจัดระเบียบให้สามารถอ่านได้อย่างเข้าใจง่าย ครบถ้วนตั้งแต่ราคาเริ่มต้น ขนาดของผลิตภัณฑ์ ไปจนถึงข้อมูลความสามารถต่าง ๆ ของผลิตภัณฑ์ นอกจากนั้นแล้วขณะที่ผู้ใช้ทำการเลื่อนดูรายละเอียดต่าง ๆ ชื่อรุ่นของผลิตภัณฑ์แต่ละรายการจะยังคงอยู่ที่ด้านบนของแต่ละคอลัมน์ เพื่อให้มั่นใจว่าผู้ใช้จะไม่ลืมว่าข้อมูลใดเป็นของผลิตภัณฑ์รุ่นใดอีกด้วย 

จากการออกแบบที่เกิดจากการคำนึงถึงการช่วยเหลือผู้ใช้อย่างแท้จริง สร้างระบบการบริการในเว็บไซต์ที่สามารถทำการช่วยเหลือผู้ใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ อีกทั้งยังสามารถให้ประสบการณ์เชิงบวกให้แก่ผู้ใช้ได้จึงไม่ต้องสงสัยเลยว่าลักษณะการเปรียบเทียบรุ่นสินค้าของ Apple ดังกล่าวที่ได้อธิบายมานั้นจะเป็นตัวอย่างที่เหมาะสมสำหรับการออกแบบ UX ที่ดีหรือไม่ เพราะเห็นได้ชัดว่าการออกแบบดังกล่าวนั้นคือผลงานการออกแบบ UX ที่ดีชิ้นหนึ่ง

ตัวอย่างของ Bad UX

การเล่นตัวอย่างอัตโนมัติของ Netflix (Netflix’s autoplay previews feature)

ถึงแม้ว่า Netflix จะเป็นหนึ่งในแพลตฟอร์มสตรีมมิ่งยอดนิยม และหนึ่งในสาเหตุของความนิยมจะมาจากการออกแบบ UX หลาย ๆ ชิ้นที่สามารถออกแบบได้อย่างดีและสามารถมอบประสบการณ์เชิงบวกให้แก่ผู้ใช้งานจำนวนมากได้ แต่ก็ไม่ใช่การออกแบบ UX ทุกชิ้นของ Netflix ที่จะเป็นเช่นนั้น และหนึ่งในการออกแบบ UX ของ Netflix ที่หลาย ๆ คนมองว่าเป็นการออกแบบ UX ที่ไม่ดีก็คือ การเล่นตัวอย่างอัตโนมัติของ Netflix (Netflix’s autoplay previews feature)

เมื่อผู้ใช้งานเข้าสู่หน้าหลักของ Netflix ตัวอย่างของรายการโทรทัศน์ หรือภาพยนตร์ที่แสดงอยู่ด้านบนสุดของหน้าจอจะเริ่มเล่นอัตโนมัติ หรือหากผู้ใช้นำเคอร์เซอร์เมาส์วางเหนือภาพขนาดย่อของเรื่องใด ตัวอย่างของเรื่องเหล่านั้นก็จะเล่นโดยอัตโนมัติเช่นเดียวกัน ซึ่งลักษณะการทำงานของระบบดังกล่าวส่งผลให้ผู้ใช้งานไม่สามารถเข้าถึงข้อมูลชื่อเรื่อง หรือเนื้อเรื่องย่อของรายการโทรทัศน์หรือภาพยนตร์เรื่องนั้น ๆ โดยปราศจากการเปิดตัวอย่างของเรื่องที่มีเสียงดังได้เมื่อมีผู้ใช้งานจำนวนมากไม่พอใจกับระบบดังกล่าว ท้ายที่สุดแล้ว Netflix จึงสร้างการตั้งค่าที่ช่วยให้ผู้ใช้สามารถเลือกเปิดหรือปิดการเล่นตัวอย่างอัตโนมัติได้ด้วยตนเองเพื่อแก้ปัญหาความไม่พอใจที่เกิดขึ้น

ถึงแม้ว่าระบบการเล่นตัวอย่างอัตโนมัติของ Netflix นั้นจะถูกออกแบบมาโดยมีเป้าหมายเพื่อดึงดูดความสนใจของผู้ใช้ เพื่อให้ผู้ใช้เข้าถึงเนื้อหาต่าง ๆ ได้อย่างหลากหลายมากยิ่งขึ้น แต่ทว่าระบบดังกล่าวกลับไม่เป็นไปตามที่คาดหวัง กลับกลายเป็นสิ่งก่อกวนและสร้างความรำคาญให้แก่ผู้ใช้ ซึ่งนำไปสู่การได้รับประสบการณ์เชิงลบจากการออกแบบ UX ดังกล่าว ดังนั้นหากจะระบุว่าการออกแบบ UX ดังกล่าวเป็นการออกแบบ UX ที่ไม่ดีก็คงจะไม่ผิดอะไร

สรุป

กล่าวโดยสรุป User Experience (UX) คือ ประสบการณ์การใช้งานของผู้ใช้ที่จะได้รับในทุกขั้นตอนของการมีปฏิสัมพันธ์เมื่อใช้ผลิตภัณฑ์ แอปพลิเคชั่น เว็บไซต์ ระบบ หรือบริการต่าง ๆ ซึ่งการออกแบบ UX (UX Design) ของ UX Designer ที่ทำงานร่วมกับตำแหน่งอื่นๆ รวมถึง UI Designer นั้นมุ่งความสนใจเพื่อออกแบบและสร้างสิ่งที่จะมอบประสบการณ์เชิงบวกให้แก่ผู้ใช้

ถึงแม้การออกแบบ UX นั้นจะมีตัวต้นแบบ ที่เรียกว่า User Experience Honeycomb (UX Honeycomb) ซึ่งอธิบายถึงคุณลักษณะที่ดี 7 ประการของการออกแบบ UX แต่สำหรับการออกแบบและพัฒนา UX นั้นก็ไม่ได้มีรูปแบบที่ตายตัวเสมอไป ในการออกแบบ UX สำหรับแต่ละผลิตภัณฑ์หรือระบบนั้นจำเป็นที่จะต้องพิจารณาถึงบริบทเฉพาะต่าง ๆ เช่น ปัญหา หรือกลุ่มเป้าหมายอยู่เสมอเพื่อให้การออกแบบออกมาเหมาะสมที่สุด ดังนั้นงานการออกแบบ UX จึงถือเป็นการทำงานที่มีความท้าทายและต้องใช้ความชำนาญเป็นอย่างมากงานหนึ่ง

หากอ่านถึงจุดนี้แล้วคุณมีความสนใจต้องการสร้างแอปพลิเคชันหรือเว็บไซต์ หรือต้องการคำแนะนำเพิ่มเติมเกี่ยวกับการออกแบบหรือพัฒนา UX จากผู้เชี่ยวชาญสามารถติดต่อสอบถามพวกเรา Foxbat… - >https://www.foxbith.com/contact-us